- Kultura przez duże Q
- Rozrywka
- Obiekty sportowe
- Przyjęcia urodzinowe
- Place zabaw
- Trasy rowerowe i spacerowe
- Wędkarstwo
>
Mimo swych niewielkich rozmiarów Luksemburg wcale nie jest zaściankowy. 
W lipcu 2005 roku otworzyła swoje podwoje Filharmonia Luksemburska z 1500 miejsc na widowni. Licząca 70 lat orkiestra filharmoniczna w końcu ma siedzibę wielkiej klasy. Nowoczesne wnętrze wyposażone w najnowocześniejszą technologię pozwala w pełni rozkoszować się muzyką. Filharmonia oferuje szeroki wachlarz repertuarowy, racząc po równo gusta miłośników muzyki klasycznej, współczesnej, jazzu, folku, nie zapominając przy tym o dzieciach i fanach „mocnego uderzenia”. Co należy tu niewątpliwie podkreślić – ze swoim repertuarem jest Filharmonia Luksemburska jedną z najbardziej egalitarnych w Europie.
Oczywiście w latach minionych orkiestra filharmoniczna miasta stołecznego Luksemburga nie pozostawała bezdomna, korzystając z gościnnych progów Konserwatorium. Obiekt ten, malowniczo położony na zboczach Merla, wyposażony został w dobrą akustycznie i przestronną salę koncertową, gdzie życie muzyczne tętni intensywnie. Repertuar koncertów można śledzić na bieżąco na stronie Konserwatorium.
Nie wypada nie wspomnieć o działalności Klubu Muzycznego oraz Cercle Sportif et Culturel instytucji europejskich, organizatora nie tylko kursów, warsztatów i paneli dyskusyjnych nt. muzyki, lecz także serii koncertów, odbywających się w salach luksemburskich instytucji europejskich, głównie w Foyer przy ulicy Heinego.
Poza stolicą jednym z ważniejszych ośrodków krzewienia „wysokiej” kultury muzycznej jest CAPe (Centre des Arts Pluriels w Ettelbrucku). Wiele koncertów odbywa się na zamkach czy to w ramach dorocznych fetes du chateau, czy w postaci regularnych cykli koncertowych. Dobrym przykładem może być tu choćby Bourglinster, gdzie koncerty muzyki kameralnej odbywają się niemal w każdą niedzielę od września do maja.
Oprócz orkiestry filharmonicznej w Luksemburgu działa kilka mniejszych zespołów prowadzących w miarę regularną działalność koncertową, z których niewątpliwie na uwagę zasługuje United Instruments of Lucilin oraz Luxembourg Sinfonietta.
Większość Festiwali z nich jeszcze bardziej podkreśla „egalitarność” sztuki muzycznej w Luksemburgu – takie przedsięwzięcia, jak np. Live at Vauban czy Printemps Musical kumulują w swoim repertuarze obok muzyki klasycznej także rap, techno czy jazz. Nie można się więc w wyborze sugerować jedynie nazwą czy dotychczasowymi doświadczeniami – trzeba po prostu zajrzeć do programu. A zajrzeć można, klikając choćby poniżej: 
Journees du Chant Gregorien (Clervaux)
Na niwie kulturalnej działa stowarzyszenie polska.lu. Stowarzyszenie było inicjatorem powstania i organizatorem pierwszych pięciu edycji (2008–2012) Festiwalu Filmu Środkowoeuropejskiego, przekształconego później na Festiwal Filmu Europy Środkowej i Wschodniej „CinEast”. Obecnie festiwal ten organizowany jest przez stowarzyszenie CinEast a.s.b.l., a jego dyrektorem jest Radek Lipka, członek polska.lu. Od 2013 r. polska.lu a.s.b.l. jest partnerem medialnym wszystkich edycji Festiwalu „CinEast”, a niekiedy bywa też partnerem/współorganizatorem poszczególnych wydarzeń tego festiwalu. Na przestrzeni pierwszych pięciu edycji Festiwalu Filmu Środkowoeuropejskiego udało nam się zainteresować nim reżyserów i aktorów tego formatu, co Agnieszka Holland, Lech Majewski, Jan Kidawa-Błoński, Wojciech Smarzowski, Xawery Żuławski, Marcin Koszałka, Joanna Kulig, Łukasz Simlat, zaś do imprez towarzyszących Festiwalowi w tym okresie doliczyć możemy m.in.: koncert Tomasza Stańki w Filharmonii Luksemburskiej, Kultu w Den Atelier, T.Love w Exit07, Trebunie Tutki & Twinkle Brothers w Tramschapp.
Również w 2008 r. odbył się pierwszy Festiwal Kultury Polskiej, który na dobre zagościł w naszym programie działań kulturalnych. Kolejne edycje miały miejsce w 2008, 2010, 2013, 2015 i 2018 roku. W ramach festiwalu gościliśmy: Stowarzyszenie „Muzyka Centrum” z Markiem Chołoniewskim, Olgą Szwajgier i Mariuszem Pędziałkiem, Chór „Musica Sacra” pod dyr. Pawła Łukaszewskiego, Teatr Chorea z Łodzi, Novikę, Kapelę ze Wsi Warszawa, Trio Janusza Prusinowskiego, Grzegorza Turnaua, Stanisława Soykę, Jagodziński Trio, Lorę Szafran, Annę Serafińską, Tubis Trio wraz z André Mergenthalerem oraz Macieja Tubisa wraz z Joanną Kondrat, Marca Demutha, Danutę Stenkę, Grupę MoCarta, zespół Raz, dwa, trzy. Festiwalowi Kultury Polskiej od początku towarzyszą też wystawy, pokazy filmów, konkursy czy warsztaty. Między innymi za organizację tego festiwalu prezes stowarzyszenia polska.lu, Marcin Wierzbicki, dyrektor festiwalu, otrzymał w 2011 r. srebrny medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” oraz Brązowy Krzyż Zasługi w 2018 r.
W roku 2011 stowarzyszenie po raz pierwszy zaprosiło teatr z Polski z przedstawieniami dla dzieci. Z tej jednorazowej inicjatywy zrobiły się coroczne Dni Teatru Polskiego w Luksemburgu, które wzbogaciły się o przedstawienia również dla dorosłych. Do tej pory (2019) do Luksemburga przyjechał Teatr Arlekin z Łodzi, Teatr Muzyczny „Wit-Wit” z Gliwic, Teatr Małego Widza z Warszawy, Teatr Nowy ze Słupska, Teatr pod Orzełkiem, Teatr Polski z Warszawy, Teatr Małe Mi, Teatr Baj, Jan Peszek.
Teatry – repertuar teatrów jest szeroki zarówno tematycznie, jak i językowo. Można natrafić na znakomite przedstawienia dla dzieci. Przedstawiane były sztuki Warlikowskiego.
– Grand Théâtre de la Ville de Luxembourg
– Théâtre national du Luxembourg
– Théâtre Ouvert du Luxembourg
Do miejsc najczęściej odwiedzanych przez fanów jazzu, muzyki klubowej czy progresywnej należą puby i kluby mieszczące się przy rue de Hollerich. Najbardziej znany jest chyba Atelier, goszczące na swojej niewielkiej scenie takich artystów jak Candy Dulfer i Branford Marsalis z jednej strony, a Fisha, Guano Apes czy Simple Minds z drugiej. Instytucją samą w sobie, a także „kombinatem” rozrywkowo-muzycznym jest znajdująca się w Esch-sur-Alzette Kulturfabrik. Skoro zaś o Esch mowa, to nie można zapominać, że tam też znajduje się jedna z większych sal widowiskowo-koncertowych GD Luksemburga, tzw. Rockhal, nawiedzana przez artystów pokroju Garou, Chrisa Rea, Marillion, Stinga czy Lionela Richie. Do Rockhal można dojechać pociągiem za darmo, okazując bilet na koncert, co jest wielkim udogodnieniem, ponieważ hala widowiskowa znajduje się tuż przy stacji kolejowej Esch-Belval.
Wydarzeniem na tyle ciekawym i specyficznym, a więc godnym zauważenia, jest odbywająca się w połowie lipca Noc Jazzowo-Bluesowa (Blues'n'Jazz Rallye). Impreza ta wypełnia szczelnie tłumami cały Grund aż po Clausen, bowiem na obszarze tym rozstawianych jest kilkanaście scen, na których odbywa się w godzinach 19.00–3.00 w sumie razem kilkadziesiąt koncertów przeróżnych grup i zespołów prezentujących szerokie spektrum muzycznych stylów – od jazzu, poprzez dixie, blues, rożne odmiany rocka, po czyste techno czy house.
Kwestię kina można by w zasadzie zamknąć w jednym słowie: Kinepolis. Miasto i okolice zmonopolizowane są przez ten koncern posiadający 11 obiektów, choć pod różnymi nazwami, w stolicy i poza nią. Ciekawostką może być fakt, że projekcje odbywają się zawsze przynajmniej w dwóch językach, przy czym albo film wyświetlany jest w następujących po sobie seansach w wersji francuskiej, a potem niemieckiej, albo ma miejsce projekcja filmu z oryginalną ścieżką dźwiękową, której towarzyszą napisy symultanicznie po francusku i niderlandzku. W każdym razie – nawet nie znając niemieckiego i/lub francuskiego, zawsze można znaleźć film w zrozumiałym dla siebie języku. Warto tu jeszcze dodać, że okręt flagowy koncernu – multipleks Kinepolis na Kirchbergu – to prawdziwy kombinat rozrywkowy, mieszczący oprócz kilkunastu sal projekcyjnych, także liczne puby i restauracje oraz kluby (np. gry w bilard).
Konkurencją dla Kinepolis jest:
Cinematheque, z repertuarem studyjnym i ciekawymi cyklami oraz minifestiwalami tematycznymi. Od czasu do czasu można obejrzeć hity z minionej epoki lub obrazy tzw. alternatywne.
Kursaal w Rumelange;
Kinosch w Esch-sur-Alzette;
Emersinde w Beringen;
Ciné Waasserhaus w Mondorf-les-Bains;
Kinoler w Kahler.
Dyskoteki – są i takie przybytki w Luksemburgu. Dyskoteka jest dodatkiem do klubu/baru, który w weekend rozbrzmiewa muzyką taneczną. Zauważyliśmy, że adresy stron internetowych tych przybytków zmieniają się częściej niż jesteśmy w stanie to aktualizować, prosimy więc kierować się na stronę editus.lu.
Luksemburg oferuje obiekty sportowe o wysokim standardzie i dobrze utrzymane. Co za tym idzie, dbałość o kondycję fizyczną mieszkańców widać na każdym kroku. W mieście i poza nim aż roi się od kortów tenisowych, boisk do gry w piłkę, wszelkiego rodzaju pływalni oraz ścieżek rowerowych. Jest także kompleks sportowy na Kockelscheuer, gdzie oprócz kortów krytych do tenisa można znaleźć miejsce do gry w badmintona czy squasha oraz sztuczne lodowisko.
Popływać można np. na Kirchbergu w kompleksie sportowym Coque (Centre National sportif et culturel), w którego skład wchodzi pełnowymiarowy basen olimpijski, w Badanstal na rue des Bains, w Walferdange na Pidalu, w Parc Hotelu (okolice Dommeldange). W obowiązkowym programie zajęć sportowych w szkole jest nauka pływania, więc każda gmina stara się zapewnić taki obiekt na swoim terenie. Wszelkie informacje o basenach luksemburskich (także poza miastem) można znaleźć na stronie visitluxembourg.com.
Osoby lubiące komfort i chcące się zrelaksować powinny odwiedzić Domaine Thermal de Mondorf. Są tu ciepłe lecznicze baseny, sauny w kilku odmianach, zimne i ciepłe baseniki z masażem, a także lampy, pod którymi można się wygrzać. Uroki ciepłego basenu najlepiej poczuć zimą, wypływając na zewnątrz. Dostępny jest tu cały szereg zabiegów leczniczo-relaksujących, a po zabiegach można pospacerować po urokliwym parku.
Negocjacje na najwyższym szczeblu można prowadzić na świetnie przygotowanych polach golfowych np. Golf-Club Grand Ducal. Więcej informacji o golfie i klubach można znaleźć na stronie Fédération Luxembourgeoise de Golf.
Spacerując po lasach, można spotkać przemykających jeźdźców na koniach. Miłośników koni tu nie brakuje, a zapewne zachętą do uprawiania tego pięknego sportu jest to, że można również pojeździć w terenie. Bardzo dużo jest stadnin, które oprócz nauki kłusowania, przechowują konie prywatnych właścicieli.
Lista stadnin w Luksemburgu jest dostępna tutaj i tutaj. Miłośników tej formy rekreacji zachęcamy też do lektury hippoline.
Przyjęcia urodzinowe dla dzieci można zorganizować w wielu miejscach rozrywki podanych poniżej, zamawiając specjalną obsługę albo tylko wykupując bilety. Np. w AtomicKids (Arlon) za dodatkową opłatą otrzymuje się miejsce w wydzielonym boksie wraz z papierową „zastawą”, gdzie można konsumować przyniesione przez siebie produkty.
Podobny obiekt o nazwie Yoyo znajduje się również na Howaldzie.
Crocus Quest Games proponuje zabawy typu „escape room”.
Dla małych dzieci przyjęcie urodzinowe z animacjami urządzi Unicorn Concept Store.
Młodzież zabawi się na pewno świetnie w strzelanki laserowe w Laser Game Evolution.
Także znane pewnie wszystkim McDonald's, Quick i Pizza Hut chętnie przyjmą naszych gości.
Jedną z propozycji mogą być urodziny na basenie Coque. Są tu trzy rozwiązania:
– można spróbować zająć się całą gromadką osobiście,
– można oddać wszystkich pod fachową opiekę na osobny basen, gdzie dzieciaki będą miały jeszcze dodatkowy atrakcyjny sprzęt,
– można dodać do któregoś poprzedniego rozwiązania albo osobno zamówić obiad w restauracji, która oferuje specjalne menu urodzinowe z tortem.
Oryginalną propozycją może być przyjęcie bilardowe w Arlon lub Foetz i Petange.
Różne inne pomysły np. jak zorganizować dzieciom zabawę, wynająć magika, urządzić grilla można znaleźć na stronie Petit Web.
Miasto Luksemburg oferuje ok. 180 placów zabaw. Wszystkie place są dobrze utrzymane i bezpieczne.
Temat placów zabaw podzielić można na 2 główne części: parki i atrakcje na świeżym powietrzu oraz „bawialnie” dla dzieci w razie niepogody (tzw. indoor).
Jeśli chodzi o to pierwsze zagadnienie, to wybór jest zaiste imponujący. Wystarczy wymienić:
– Parc Le'h Adventuresw Dudelange,
– Indian Forest w Vianden,
– Park Merl,
– Park Monterrey w Lux-Ville,
– Park Merveilleux w Bettembourgu,
– plac zabaw w lesie Bambësch,
– ZOO Amneville (FR),
– Eifelpark w okolicach Bitburga (DE),
– szereg tzw. Wildparków w okolicznej Nadrenii-Palatynacie (DE), np. Wildpark Daun czy Freizeit Park Klotten.
Dla miłośników skateboardu znajdzie się wiele miejsc do uprawiania tego sporu, a najlepsze miejsce to Skatepark Péitruss w stolicy.
Jeśli chodzi o zapewnienie dziecku atrakcji w czasie deszczu, to w Luksemburgu znajdziemy:
Za granicą:
AtomicKids w Arlon,
Trampoline Trier w Trewirze,
Tibolin Kinderspielpark w Offenbach,
Trampolini w Merzig.
Natomiast Luksemburg dysponuje bardzo dobrze zorganizowaną witryną informacyjną poświęconą dzieciom, znaną pod nazwą Petit Web. Przy całorocznym planowaniu atrakcji dla dzieciaków bardzo przydatna jest też doskonała książka Family Guide, wydana w trzech językach i dostępna w sieci kiosków z gazetami, a opisująca różne kategorie atrakcji zarówno w samym Księstwie, jak i w promieniu 100 km od jego granic.
Pisząc o rozrywkach, nie można zapomnieć o corocznych atrakcjach organizowanych przez miasto. Ze stałych punktów programu należy wymienić przynajmniej trzy:
– Schueberfouer – olbrzymie wesołe miasteczko instalujące się na parkingu Glacis w trzecim tygodniu sierpnia,
– Krëschtmaart – czyli jarmark bożonarodzeniowy z mnóstwem ozdób choinkowych i inną świąteczną konfekcją oraz obowiązkowymi miejscowymi specjałami: lard fumée, Grompere Kichelcher oraz vin chaud.
– i doroczny pokaz sztucznych ogni, połączony z zabawą na ulicy do białego rana, w wigilię oficjalnych urodzin Księcia, czyli 23 czerwca.
560 km tras rowerowych w tak małym kraju robi wrażenie, a w połączeniu z trasami granicznymi (np. wzdłuż Mozeli) daje to 900 km. Sieć ta jest nie tylko długa, ale także dobrze połączona ze sobą, tak że zaczynając w jednym miejscu, dojedziemy bez problemu do każdego zakątka Luksemburga. Dzięki współpracy z sąsiadami nie trzeba swojej przejażdżki kończyć na granicy, ale można ją kontynuować dopóki nam wystarczy sił. Nie musimy obawiać się o powrót, zawsze możemy wsiąść do pociągu i wrócić. Każdy pociąg ma specjalny przedział dla rowerów, gdzie zmieści się kilkanaście pojazdów. Co więcej, przewożenie roweru jest bezpłatne.
Trasy rowerowe są dobrej jakości (najczęściej asfaltowe) i bezpieczne (szerokie, dobrze oznaczone, oddzielone od dróg). Niemniej każdy rowerzysta korzysta z kasku, a dzieci dodatkowo z kamizelek ostrzegawczych (takie, jakie są obowiązkowe w samochodzie). W księgarniach można kupić różne przewodniki po trasach rowerowych i mapy, w których UWAGA! podawane są też różnice wysokości do pokonania i trudność trasy, ponieważ niektóre trasy mogą być nie do pokonania dla niedzielnych amatorów.
Czasami organizowane są akcje typu masowego, np. Alles op de Vëlo z Mersch do Mamer i wtedy zamykane są drogi dla samochodów, a na trasę wyruszają wszelkiej maści rowerzyści, rolkarze, dzieci na hulajnogach itp. Jeżeli ktoś lubi towarzystwo, ma to swój urok, ale z rozwijaną szybkością należy uważać.
Ścieżki rowerowe są też dostępne dla pieszych i rolkarzy (o ile nie ma widocznego zakazu). Spacerując, należy jednak uważać i trzymać się prawej strony, aby nie zderzyć się z rozpędzonym rowerzystą.
Do popularnego tutaj sportu rowerowego należy tzw. VTT (velo tout terrain), czyli jazda przez lasy i bezdroża.
Miejskie rowery do wynajęcia oferuje system vel´oh, o którym pisaliśmy szczegółowo w rozdziale o komunikacji. Poza tym istnieje dobrze zorganizowana siec wypożyczalni rowerowych.
Dość kompletną informację na temat ścieżek rowerowych można uzyskać tu. Ciekawa jest tez strona Bike Info Luxembourg.
Bardzo dużo informacji na temat rekreacji i sportu znaleźć można na stronie Biura Informacji Turystycznej.
Luksemburg pełen jest ciekawych turystycznie zakątków. Zróżnicowany pejzaż – mocno pofałdowany, przecięty malowniczo ukształtowanymi korytami Mozeli, Alzetki i Sûry, bogato zalesiony, stanowi idealny
obszar dla uprawiania turystyki pieszej. W porze lunchu wiele osób wybiera jogging lub nordic walking zamiast obiadu w stołówce.
Trasy są doskonale oznaczone, w wielu punktach (siedziby gmin, informacji turystycznej, miejscach rozpoczęcia tras) znajdziemy darmowe mapki tras. Jest kilka ciekawych tras tematycznych, w tym również dla dzieci - opisy.
Na stronie geoportal.lu znajduje się interaktywna mapa, na której znajdziemy ścieżki w różnych regionach kraju.
Wody w Luksemburgu dzielą się generalnie na dwie kategorie:
-
publiczne, dostępne dla każdego śmiertelnika, który wykupi odpowiednie pozwolenie,
-
wody prywatne.
Do pierwszej kategorii zaliczają się zarówno największe rzeki: Mozela, (częściowo) Sauer i Our, jak również zbiornik zaporowy lac Esch-sur-Sûre.
Oprócz podziału wód na publiczne i prywatne, drugi najważniejszy podział to wody graniczne i wewnętrzne, na których obowiązują osobne zezwolenia.
Uzyskanie zezwolenia w przypadku wód granicznych jest mało skomplikowane, ponieważ wymaga jedynie zakupu odpowiedniego pozwolenia. Zezwolenie to nabyć można w tzw. commissariats de district w Luksemburgu, Diekirch czy Grevenmacher, jak również w sekretariatach wielu gmin. Jest ono relatywnie niedrogie i występuje w dwóch rodzajach:
-
kategoria A (łowienie z brzegu): 15 EUR/rok, 10 EUR/miesiąc lub 5 EUR/miesiąc,
-
kategoria B (łowienie z łódki): 40 EUR/rok, 25 EUR/miesiąc lub 10 EUR/miesiąc.
Łowienie w zbiorniku zaporowym na Our w Vianden wymaga osobnego zezwolenia sprzedawanego przez użytkownika akwenu - Société Électrique de l'Our . Zezwolenie to można nabyć w Syndicat 'Initiative, Maison Victor Hugo, Vianden.
W przypadku wód wewnętrznych (Sûre, zbiornik zaporowy Esch-sur-Sûre), sprawa jest o tyle bardziej skomplikowana, że by uzyskać zezwolenie należy, oprócz wniesienia odpowiedniej opłaty, przygotować zdjęcie oraz…świadectwo niekaralności. Na szczęście świadectwo takie wydawane jest bezpłatnie i od ręki w biurze w luksemburskim centrum sądowym. Samo zezwolenie możemy otrzymać, tak jak w przypadku zezwolenia granicznego, we wspomnianych już commissariats de district w Luksemburgu, Diekirch czy Grevenmacher oraz sekretariatach większych gmin.
Ceny kształtują się następująco:
- kategoria A (łowienie z brzegu): 18 EUR/rok lub 4 EUR/miesiąc (zezwolenie turystyczne),
- kategoria B (łowienie z łódki: 30 EUR/rok lub 6 EUR/miesiąc (zezwolenie turystyczne).
Wszystkie szczegóły o drodze administracyjnej zdobycia pozwolenia na łowienie oraz jego koszty są podane na stronie guichet.lu.