Spotkanie z chorobą należy rozpocząć zanim ona nastąpi, zapoznając się z portalem Ministerstwa Zdrowia sante.lu, który gromadzi i prezentuje wszystkie informacje dotyczące ochrony zdrowia w Luksemburgu, zarówno z perspektywy osoby zdrowej, jak pacjenta, czy także pracownika służby zdrowia. Za jego pośrednictwem uzyskać można wiedzę np. na temat szczepień, badań laboratoryjnych, lekarstw, chorób, badań okresowych, procedur zwrotu kosztów leczenia, wymagań wobec osób chcących podjąć pracę w służbie zdrowia (w tym nostryfikacji dyplomów). Znajdują się tu też ogłoszenia o pracy w służbie zdrowia. Niestety portal opublikowany został wyłącznie w języku francuskim. Na stronie guichet.lu znajdują się różne formularze dotyczące zdrowia i opieki społecznej, które mozna wysłać elektronicznie.
Idziemy do lekarza – na stronie Portail des Secours znaleźć można adresy szpitali, aptek i dowiedzieć się, która placówka ma dyżur. Także pod numerem alarmowym 112 można dowiedzieć się o dyżury szpitali czy aptek.
- Wybór lekarza – w Luksemburgu nie ma przychodni, do których jesteśmy przyzwyczajeni w Polsce. Lekarze albo przyjmują w szpitalach, albo w gabinetach prywatnych. Można wybrać sobie dowolnego lekarza. Większość lekarzy wymaga uprzedniej rejestracji telefonicznej. Wybrany lekarz bedzie nie tylko naszym lekarzem pierwszego kontaktu, ale bedzie również zbierał wszystkie wyniki naszych badań i w razie potrzeby kierował do specjalistów.
- Zwolnienia lekarskie – o chorobie i spowodowanej tym nieobecności trzeba jeszcze tego samego dnia powiadomić pracodawcę. Otrzymane od lekarza zwolnienie należy dostarczyć pracodawcy najpóźniej trzeciego dnia nieobecności. Kobiety w ciąży, w przypadku problemów zdrowotnych lub przeciwwskazań do pracy na obecnym stanowisku, powinny udać się do lekarza medycyny pracy, aby uzyskać zwolnienie chorobowe.
Osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim:
– musi powiadomić kasę chorych pod jakim adresem przebywa w trakcie zwolnienia (jeśli jest to inny adres niż zameldowania);
– niezależnie od rodzaju zwolnienia nie może wychodzić z domu przez pierwsze 5 dni oprócz lunchu pierwszego dnia, wyjść do lekarzy czy na fizykoterapię. Dopiero od 6 dnia choroby można wychodzić w godzinach 10-12 i 14-18.
– w innych godzinach musi mieć usprawiedliwienie wyjścia np. potwierdzenie wyjścia do apteki, na badania lekarskie, do lekarza (poświadczenie);
– nie może pracować, ani uprawiać sportu.
Kontrolerzy z kasy chorych przychodzą osobiście do domu pomiedzy 8.00 a 21.00, bez zapowiedzi telefonicznej. W razie nieobecności należy ją usprawiedliwić w ciągu trzech dni. Dlatego uczulamy na fakt dobrego informowania w kasie chorych o naszym adresie (która klatka, piętro, itp.) i widoczne oznaczenie nazwiskiem drzwi od mieszkania. - Ceny – stawki za konsultacje i procedury medyczne ustalane są w taryfie opłat wynegocjowanych pomiędzy Stowarzyszeniem Lekarzy i Stomatologów (AMMD) a Narodowym Funduszem Zdrowia (CNS). Lekarze muszą przestrzegać tych stawek, z wyjątkiem przypadków wyraźnie określonych w umowie. Za zwykłą wizytę zapłacimy ok. 40 €, za wizytę u specjalisty lub domową od 50 €, jeżeli taka wizyta miałaby miejsce po 22.00 musimy się spodziewać wydatku ponad 80 €.
Rachunki, a także skierowania do lekarza specjalisty należy wysłać do swojej ubezpieczalni (dla zatrudnionych przez luksemburskich pracodawców będzie to CNS), aby otrzymać zwrot kosztów leczenia (zależnie od ubezpieczenia i rodzaju choroby zwrot wynosi od 80 do 100%). Do CNS wysyłamy fakturę z wpisanym potwierdzeniem zapłaty (jeżeli płacimy na miejscu u lekarza) lub fakturę i nasze potwierdzenie wpłaty w postaci wyciągu bankowego. Przy pierwszym kontakcie z tą instytucją należy oczywiście podać numer konta, na który otrzymamy zwrot kosztów leczenia. Na kopertę nie trzeba naklejać żadnego znaczka - wszystkie rachunki dojdą za darmo. - Kiedy płacimy? – zwykle nie musimy mieć pieniędzy przy sobie. Lekarz wystawi rachunek i będziemy mogli zapłacić w terminie późniejszym. Zdarza się jednak, zwłaszcza podczas pierwszej wizyty, że lepiej zapłacić gotówką.
- Specjalista – do specjalisty nie trzeba mieć specjalnego skierowania. Często gabinety specjalistów znajdziecie w szpitalach.
Jak już pisaliśmy, nie ma tu przychodni, lecz zdarza się, że w jednym miejscu skupia się kilka gabinetów lekarskich i zaplecze laboratoryjne.
Szpitale – opieka i warunki szpitalne są bardzo dobre. Personel jest wielojęzyczny. Odwiedziny nawet na oddziałach położniczych bez ograniczeń. Nie obowiązuje też strój ochronny.
Za pobyt w szpitalu płacimy osobno i za wszystkie badania lekarskie i laboratoryjne osobno. Można się więc spodziewać kilku rachunków. W niektórych przypadkach (np. dłuzszych pobytach w szpitalu, czy operacjach), część kosztów ubezpieczenia zdrowotnego jest pokryta bezpośrednio przez fundusz. W takim przypadku ubezpieczony płaci usługodawcy tylko część kosztów. których nie pokrywa ubezpieczenie.
Spis szpitali w Wielkim Księstwie:
CHL - le Centre Hospitalier de Luxembourg (Lux-Eich)
CHEM - le Centre Hospitalier Emile Mayrisch (Esch, Niederkorn, Dudelange)
CHdN - le Centre Hospitalier du Nord (Ellebruck, Wiltz)
HRS - l'Hopital Kirchberg oraz La Clinique Bohler, la Clinique Sainte-Marie w Esch-sur Alzette i Zithaklinik w Luksemburgu
Czasami Luksemburczycy wybierają się na leczenie do szpitali poza Luksemburgiem np.: Centre Hospitalier Universitaire w Nancy (Francja), głównie na odział kardiologiczny, University Hospital w Heidelbergu (Niemcy) i Centre Hospitalier Régional w Metz (Francja).
Ciąża i poród – wszyscy zgodnie twierdzą, że poród w Luksemburgu należy do przyjemności i rozwiązanie, żeby żona nie przyjeżdżała do pracującego męża, ponieważ jest w ciąży, nie jest uzasadnione. Warunkiem przyznania zasiłu pordowego jest legalne mieszkanie w Luksemburgu oraz posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego.
Przy pierwszej wizycie u ginekologa (powinno być przynajmniej 5 wizyt, a pierwsza najpóźniej do końca 3 miesiąca ciąży) otrzymuje się kartę-formularz, na której przy każdej wizycie będą wbijane pieczątki. Należy także obowiązkowo udać się do stomatologa (najpóźniej do końca 5 miesiąca). Wszystkie te zdobyte pieczątki są niezbędne przy ubieganiu się o zasiłek porodowy w Luksemburgu.
Przed porodem można skorzystać ze szkoły rodzenia Initiativ Liewensufank – kursy w j. luksemburskim, niemieckim, francuskim.
W Luksemburgu porody są możliwe w 2 szpitalach: Clinique Privée Dr. E. Bohler lub Maternite. Poród odbywa się w tym ze szpitali, z którym lekarz prowadzący ma podpisana umowę. Oba szpitale organizują kursy szkoły rodzenia. Maternite – bezpłatnie. Szpitale oferują bardzo dobre warunki pobytu. Pokoje są 1- lub 2-osobowe z telewizorem, telefonem. W zależności od standardu pokoju, może być tez toaletą i łazienką. Lepiej wcześniej sprawdzić w swojej kasie chorych, co i w jakim stopniu jest refundowane.
Przy porodzie może być ojciec dziecka lub inna bliska osoba, chyba że jest to zabieg chirurgiczny w narkozie (zwykły poród z cięciem cesarskim może być w obecności osoby bliskiej). Lekarze oferują szeroką gamę środków znieczulających na życzenie i pozwalają przybierać takie pozycje rodzenia, jakie są wygodne dla rodzącej. Pobyt w szpitalu po porodzie trwa zwykle 5 dni, jeżeli nie ma żadnych komplikacji. Istnieje możliwość, aby ojciec dziecka spał z matką i dzieckiem w szpitalu na przystawce. Koszty przystawki i ewentualnego wyżywienia zależą od szpitala i standardu pokoju.
Jeżeli matka jest osobą pracującą w Luksemburgu, (ale nie: w instytucjach europejskich), należy jej się 8 tygodni urlopu macierzyńskiego przed porodem i 12 tygodni po urodzeniu. Jeżeli poród ma miejsce przed przewidywaną datą, część niewykorzystanego urlopu prenatalnego dodaje się do urlopu po porodzie. Jeżeli poród nastąpi po upływie przypuszczalnej daty, urlop zostaje przedłużony, bez zmniejszania czasu trwania urlopu po urodzeniu.
Urlop wychowawczy - można dostosować do swoich potrzeb. Są następujące możliwości:
- etat 40 godzin w tygodniu: pełny urlop 4 lub 6 miesięcy; praca w niepełnym wymiarze godzin przez 8 lub 12 miesięcy; praca przez 4 miesiące brane w dowolnym terminie przez maksymalny okres 20 miesięcy; jeden dzień wolny w tygodniu przez maksymalnie 20 miesięcy.
- etat 20 godzin lub więcej w tygodniu: pełny urlop 4 lub 6 miesięcy; praca w niepełnym wymiarze godzin przez 8 lub 12 miesięcy.
- etat 10 godzin lub więcej w tygodniu: pełny urlop 4 lub 6 miesięcy.
Urlop ojcowski - z okazji urodzenia dziecka ojcu przysługuje 10 dni urlopu. Aby skorzystać z prawa do tego urlopu, przyszły tata musi zawiadomić pracodawcę co najmniej dwa miesiące przed planowaną datą porodu.
Urlop na opiekę nad chorymi dziećmi - przysługuje łącznie przez 12 dni w okresie od 0 do 4 lat i przez 18 dni od 4 do 13 roku życia dziecka. Na każde dziecko przysługuje osobna pula urlopu. Jeśli choruje dziecko powyżej 13 roku życia, rodzic może wziąć urlop w wymiarze 5 dni (do 18 roku życia), jednak tylko w razie hospitalizacji.
W przypadku śmierci małoletniego dziecka przysługuje 5 dni urlopu.
Zasiłki porodowe i wychowawcze – 2018 rok (podajemy tu nazwy francuskie, ponieważ terminologia polska może być myląca):
1. L'allocation de naissance – wypłacany jest w 3 ratach po 580,03 €:
a) l'allocation prénatale – po zakończeniu opieki ginekologicznej (5 obowiązkowych wizyt u ginekologa i jedna u dentysty),
b) l’allocation de naissance proprement dite – po urodzeniu dziecka i przebadaniu przez ginekologa. Wszystkie informacje i formularze powinno się uzyskać w szpitalu,
c) l'allocation postnatale – po ukończeniu przez dziecko 2 roku życia. Należy okazać książeczkę zdrowia dziecka z pieczątkami z badań pediatrycznych (6 wizyt). Formularze otrzymamy w klinice położniczej.
2. L'allocations familiale - zasiłek w wysokości 265 EUR jest wypłacany od miesiąca urodzenia do wieku 18 lat. Prawo do zasiłku jest utrzymywane do 25 roku życia dla młodych ludzi, którzy ciągle się kształcą w szkole średniej, na kursach, stażach i mają min. 24 godziny w tygodniu. Studia korespondencyjne, "e-Bac", nauka w domu i wieczorne zajęcia NIE otwierają prawa do utrzymania zasiłku rodzinnego powyżej 18 roku życia. Uniwersytety lub wyższe studia NIE otwierają prawa do utrzymania zasiłku rodzinnego. Pomoc dla studentów można uzyskać od Cedies. Zasiłek przestaje obowiązywać od miesiąca następującego po śmierci dziecka-beneficjenta. Zasiłek nie przysługuje już od miesiąca następującego po miesiącu, w którym dziecko osiąga wiek osiemnaście lat, chyba że kontynuuje naukę w szkole średniej.
4. L'allocation de rentrée scolaire – jest wypłacane na dziecko w wieku szkolnym i wynosi 115 euro dla dziecka w wieku powyżej 6 lat i 235 euro dla dziecka powyżej 12 lat. Jest on wypłacany automatycznie w sierpniu każdego roku.
Zasiłki na dzieci są zawsze wypłacane rodzicom, z którymi dziecko przebywa (jest zameldowane), np. w przypadku separacji, rozwodu, czy dziecka nieślubnego zasiłek otrzyma tylko rodzic z nim mieszkający. O wszystkich procedurach, potrzebnych formularzach, prawach do zasiłku, ciąży mnogiej itp., można poczytać tutaj. Należy także przy pierwszej wizycie popytać o szczegóły lekarza.
Często się zdarza, że jedno z rodziców pracuje w Luksemburgu, a drugie z dzieckiem zostało w Polsce. Wtedy też należy się zasiłek na dziecko. Jeżeli w Polsce jest już pobierany zasiłek na dziecko, należy pobrać zaświadczenie potwierdzające ten fakt, a w Luksemburgu zostanie przyznany zasiłek pomniejszony o kwotę wypłaconą w Polsce. Pieniądze są przesyłane na konto rodzica/opiekuna, przy którym jest dziecko. Stosowne druki i informacje uzyskamy w Caisse Nationale de Prestations Familiales (1A, Bd. Prince Henri, L-1724 Luxembourg).
Poradnia dla kobiet Planning Familial – to wspaniałe miejsce dla każdej kobiety (również nastolatki), która niekoniecznie chce iść do lekarza na zwykłą wizytę. Można tu zupełnie anonimowo i bezpłatnie wykonać test ciążowy (trwa 5 minut), dostać środki antykoncepcyjne (po rozmowie z lekarzem), wykonać badania piersi czy macicy oraz badania na wszelkie choroby przenoszone drogą płciową. Można uzyskać informacje na temat ciąży, porodu, usuwania ciąży, przemocy seksualnej (badania dzieci powyżej 6 roku życia), dojrzewania, menopauzy, czyli porozmawiać o wszystkim bez żadnego tabu.
Ekipa Planning Familial składa się z lekarzy, psychologów, pielęgniarek i doradców. Przyjmują wszystkich w bardzo miłej atmosferze, bez względu na narodowość, wiek, wyznanie, a nawet poziom znajomości języka.
Centra znajdują się w Luksemburgu, Esch-sur-Alzette i w Ettelbrucku. Dokładne adresy znajdują się na stronie internetowej.
Apteki – w przypadku zakupu lekarstwa bez recepty trzeba zapłacić 100% ceny. Pracownicy instytucji europejskich płacą 100% ceny nawet z receptą, ale później dostają zwrot 85% kosztów ze swojej ubezpieczalni. Osoby ubezpieczone w luksemburskiej kasie chorych po okazaniu karty ubezpieczenia i wręczeniu recepty płacą tylko tę część ceny, która nie jest refundowana przez ubezpieczyciela (ubezpieczalnia w przypadku lekarstw pokrywa 0, 40, 80 lub 100% ceny). Jeżeli ktoś zapomniał karty ubezpieczenia, to jeszcze może zapłacić w aptece 100 % i później przesłać rachunek wraz receptą do CNS.
Wybierając się do apteki dyżurnej poza normalnymi godzinami pracy musimy liczyć się z dodatkową opłatą doliczoną do rachunku:
w godzinach 19.00 – 22.00 w dni powszednie oraz w niedziele i święta w godzinach 8.00 – 19.00 doliczane jest 5,78 €,
w godzinach od 22.00 do 08.00 aż 12,71 €.
Spis wszystkich aptek w Luksemburgu można znaleźć tutaj.
Nagłe przypadki – w sytuacji nagłej choroby lub wypadku można zawsze zadzwonić pod numer 112 i zamówić karetkę. Trzeba odpowiedzieć na kilka ważnych pytań typu: adres, co się stało, ile osób jest chorych itp. Dobrze się jednak zastanówmy, czy nie możemy sami udać się do szpitala, ponieważ tylko niezbędny przyjazd karetki jest bezpłatny.
W Luksemburgu działają 3 maisons medicales, które funkcjonują jak normalny gabinet lekarski, tyle że poza normalnymi godzinami pracy:
- w nocy od 20.00 do 7.00;
- w weekendy i święta od 8.00 do 7.00 następnego dnia.
Do północy można się udać do takiego gabinetu bezpośrednio, natomiast o 24.00 należy zadzwonić pod numer 112 i podać informacje o chorobie, a później lekarz skontaktuje się i albo przyjedzie do domu, albo przyjmie pacjenta w maison medicale.
Adresy:
- 54, rue Emilie Mayrisch, Esch-sur-Alzette,
- 110, avenue Lucien Salentiny, Ettelbruck,
- 57, rue Michel Welter, Luxembourg.