ZDROWIE

• Idziemy do lekarza
• Wybór lekarza
• Zwolnienie lekarskie
• Ceny
• Specjalista
• Leczenie za granicą
• Szpitale
• Opieka nad osobami przewlekle chorymi
• Ciąża i poród
• Zasiłki macierzyńskie oraz urlopy i zasiłki rodzinne
• Poradnia dla kobiet
• Apteki
• Nagłe przypadki
• Medycyna prewencyjna
• Zgon

1. IDZIEMY DO LEKARZA

Spotkanie z chorobą należy rozpocząć zanim ona nastąpi, zapoznając się z portalem Ministerstwa Zdrowia sante.lu, który gromadzi i prezentuje wszystkie informacje dotyczące ochrony zdrowia w Luksemburgu, zarówno z perspektywy osoby zdrowej, jak pacjenta, czy także pracownika służby zdrowia. Za jego pośrednictwem uzyskać można wiedzę np. na temat szczepień, badań laboratoryjnych, lekarstw, chorób, badań okresowych, procedur zwrotu kosztów leczenia, wymagań wobec osób chcących podjąć pracę w służbie zdrowia (w tym nostryfikacji dyplomów). Znajdują się tu też ogłoszenia o pracy w służbie zdrowia. Niestety portal opublikowany został wyłącznie w języku francuskim.

Na stronie cns.public.lu znajdziemy broszury w 3 językach (DE, EN, FR) na temat podstawowych zasad funkcjonowania opieki medycznej w Luksemburgu.

Na stronie guichet.lu znajdują się różne formularze dotyczące zdrowia i opieki społecznej, które można wysłać elektronicznie.

Każdy ubzepieczony w kasie chorych CNS w Luksemburgu musi posiadać kartę ubezpieczenia z numerem "matricule". Karta ta jest wymagana przy wizycie u lekarza, w aptekach, a numer jest podawany wszedzie na recepetach, rachunkach, zwolnieniach. Numer należy podawać także we wszelkiej korespondencji z urzędami.

Jeśli pracujesz w Luksemburgu, a mieszkasz np. w Niemczech, masz prawo do poddania się leczeniu w obydwu krajach. Pamiętaj, aby zarejestrować się w kraju, w którym pracujesz, i uzyskać formularz S1 (dawniej E 106) od swojego zakładu ubezpieczeń zdrowotnych. Formularz ten uprawnia Cię do opieki zdrowotnej w kraju, w którym mieszkasz. W zależności od ubezpieczenia członkowie rodziny również mają prawo do leczenia, jeśli mieszkają w kraju UE.

2. WYBÓR LEKARZA

W Luksemburgu nie ma przychodni, do których jesteśmy przyzwyczajeni w Polsce. Lekarze albo przyjmują w szpitalach, albo w gabinetach prywatnych. Można wybrać sobie dowolnego lekarza. Większość lekarzy wymaga uprzedniej rejestracji telefonicznej.

Wybrany lekarz będzie nie tylko naszym lekarzem pierwszego kontaktu, ale będzie również zbierał wszystkie wyniki naszych badań i w razie potrzeby kierował do specjalistów.

Pomocna i coraz bardziej rozrastająca się jest strona doctena.lu, na której można zapisać się na wizytę. Po pierwszej rejestracji, w bardzo prosty sposób wyszukujemy lekarza i znajdujemy wolny termin. Dowiemy się też od razu, jakimi językami mówi lekarz.

3. ZWOLNIENIE LEKARSKIE

O chorobie i spowodowanej tym nieobecności trzeba jeszcze tego samego dnia powiadomić pracodawcę. Otrzymane od lekarza zwolnienie należy dostarczyć pracodawcy najpóźniej trzeciego dnia nieobecności. Kobiety w ciąży, w przypadku problemów zdrowotnych lub przeciwwskazań do pracy na obecnym stanowisku, powinny udać się do lekarza medycyny pracy, aby uzyskać zwolnienie chorobowe.

Osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim:

• musi powiadomić kasę chorych pod jakim adresem przebywa w trakcie zwolnienia (jeśli jest to inny adres niż zameldowania);

• niezależnie od rodzaju zwolnienia nie może wychodzić z domu przez pierwsze 5 dni oprócz lunchu pierwszego dnia, wyjść do lekarzy czy na fizykoterapię. Dopiero od 6 dnia choroby można wychodzić w godzinach 10-12 i 14-18;

• w innych godzinach musi mieć usprawiedliwienie wyjścia np. potwierdzenie wyjścia do apteki, na badania lekarskie, do lekarza (poświadczenie);

• nie może pracować, ani uprawiać sportu;

Kontrolerzy z kasy chorych przychodzą osobiście do domu pomiędzy 8.00 a 21.00, bez zapowiedzi telefonicznej. W razie nieobecności należy ją usprawiedliwić w ciągu trzech dni.

4. CENY

Stawki za konsultacje i procedury medyczne ustalane są w taryfie opłat wynegocjowanych pomiędzy Stowarzyszeniem Lekarzy i Stomatologów (AMMD) a Narodowym Funduszem Zdrowia (CNS). Lekarze muszą przestrzegać tych stawek, z wyjątkiem przypadków wyraźnie określonych w umowie. Za zwykłą wizytę zapłacimy ok. 45 €, za wizytę u specjalisty lub domową od 55 €, jeżeli taka wizyta miałaby miejsce po 22.00 musimy się spodziewać wydatku ponad 80 €.

Zwykle nie musimy mieć pieniędzy przy sobie. Lekarz wystawi rachunek i będziemy mogli zapłacić w terminie późniejszym. Zdarza się jednak, zwłaszcza podczas pierwszej wizyty, że zostaniemy poproszeni o zapłatę gotówką lub kartą na miejscu.

Potwierdzenie zapłaty za wizytę, a także skierowania do lekarza specjalisty, należy wysłać do swojej ubezpieczalni (dla zatrudnionych przez luksemburskich pracodawców będzie to CNS), aby otrzymać zwrot kosztów leczenia (zależnie od ubezpieczenia i rodzaju choroby zwrot wynosi od 80 do 100%). Do CNS wysyłamy fakturę z wpisanym potwierdzeniem zapłaty (jeżeli płacimy na miejscu u lekarza) lub fakturę i nasze potwierdzenie wpłaty w postaci wyciągu bankowego. Przy pierwszym kontakcie z CNS należy podać numer konta, na który otrzymamy zwrot kosztów leczenia. Na kopertę nie trzeba naklejać żadnego znaczka - wszystkie rachunki dojdą za darmo.

UWAGA! Na niektóre rodzaje leczenia należy wcześniej uzyskać kosztorys i zgodę ubezpieczalni na jego zwrot. Np. dotyczy to koron, czy implantów.

5. SPECJALISTA

Do specjalisty (chirurga, okulisty, gastrologa, alergologa itp.) nie trzeba mieć specjalnego skierowania. Często gabinety specjalistów znajdują się w szpitalach lub w większych kompleksach medycznych z zapleczem laboratoryjnym. Natomiast trzeba mieć skierowanie do laboratorium, aby wykonać badania oraz do fizjoterapeuty, psychologa, logopedy.

6. LECZENIE ZA GRANICĄ

W przypadku ubezpieczenia w Luksemburgu mamy prawo do leczenia za granicą w krajach UE, ale tylko w przypadkach uzasadnionych i koniecznych. Jeżeli jedziemy do innego kraju z zamiarem leczenia, na takie leczenie musimy mieć zgodę.

Czasami Luksemburczycy wybierają się na leczenie do szpitali poza Luksemburgiem np.: Centre Hospitalier Universitaire w Nancy (Francja), głównie na odział kardiologiczny, University Hospital w Heidelbergu (Niemcy) i Centre Hospitalier Régional w Metz (Francja). 

7. SZPITALE

Opieka i warunki szpitalne są bardzo dobre. Personel jest wielojęzyczny. Jedzenie smaczne i dostosowane do różnych diet. Wifi jest dostępne w większości miejsc.

Za pobyt w szpitalu płacimy osobno i za wszystkie badania lekarskie oraz laboratoryjne osobno. Można się więc spodziewać kilku rachunków. W niektórych przypadkach (np. dłuższych pobytach w szpitalu, czy operacjach), część kosztów ubezpieczenia zdrowotnego jest pokryta bezpośrednio przez fundusz. W takim przypadku ubezpieczony płaci usługodawcy tylko część kosztów. których nie pokrywa ubezpieczenie.

Spis szpitali w Wielkim Księstwie:

• CHL - le Centre Hospitalier de Luxembourg (Lux-Eich)

• CHEM - le Centre Hospitalier Emile Mayrisch (Esch, Niederkorn, Dudelange)

• CHdN - le Centre Hospitalier du Nord (Ellebruck, Wiltz)

• HRS - Hôpitaux Robert Schumann, który ma następujące odziały: l’Hopital Kirchberg oraz La Clinique Bohler, la Clinique Sainte-Marie w Esch-sur Alzette i Zithaklinik w Luksemburgu.

Poza tym mamy 6 szpitali specjalistycznych

• Kardiologia interwencyjna i kardiochirurgia - INCCI (Institut National de Chirurgie Cardiaque et Cardiologie Interventionnelle www.incci.lu);

• Radioterapia - CFB (Centre National de Radiothérapie François Baclesse www.baclesse.lu);

• Psychiatria - CHNP (Centre Hospitalier N€psychiatrique www.chnp.lu);

• Rehabilitacja funkcjonalna - REHAZENTER (Centre National de Rééducation Fonctionnelle et de Réadaptation www.rehazenter.lu);

• Rehabilitacja geriatryczna - HIS (Hôpital Intercommunal de Steinfort www.his.lu);

• Rehabilitacja fizyczna i post-onkologiczna - CRCC (Centre de Réhabilitation du Château de Colpach www.convalescence.lu).

8. OPIEKA NAD OSOBAMI PRZEWLEKLE CHORYMI

Ubezpieczeniem zdrowotnym jest objęta również opieka długoterminowa, pod warunkiem, że odpowiedni urząd (Cellule d’Évaluation et d’Orientation) wyda pozytywną opinię.

Istnieje kilka dużych firm zajmujących się opieką domową:

• Help,

• Gesond.lu,

• Päiperléck,

• • Stëftung Hëllef Doheem,

• Verbandskëscht,

• Home Care i wiele innych.

Wyszkolenie pracownicy zapewnią pomoc pielęgniarską, ale także pomogą w zakupach, żywieniu, czy transporcie.

Te same firmy przyjeżdżają do domu w razie potrzebnej zmiany opatrunku, czy pobrania krwi gdy, pacjent nie może chodzić.

Są też wyspecjalizowane ośrodki opiekuńcze (pól-stacjonarne, dzienne, nocne), zajmujące się osobami, które nie mogą pozostać w domu samodzielnie, a rodzina pracuje.

COPAS (Confédération des Organismes Prestataires d’Aides et de Soins) reprezentuje usługodawców świadczących usługi pomocy i opieki osobom starszym, chorym, chorym psychicznie lub niepełnosprawnym, w domu lub w instytucji, w celu poprawy jakości ich codziennego życia.

COPAS ma 53 członków, którzy zarządzają w Wielkim Księstwie Luksemburga prawie wszystkimi domami opieki stacjonarnej i domowej. Członkowie COPAS w swoich firmach zatrudniają ponad 11 000 pracowników. Na stronie COPAS znajdują się informacje o usługach świadczonych przez te wszystkie instytucje.

W Luksemburgu popularne są domy opieki dla osób starszych (CIPA - Centre intégré pour personnes âgées), które nie mogą same mieszkać. W samym centrum Luksemburga znajduje się dom opieki Fundacji Pescatore, który wygląda tak, że każdy by chciał w nim zamieszkać. Niestety cena za miesiąc pobytu zaczyna się od 3 000 euro, więc nie każdego na to stać.

9. CIĄŻA I PORÓD

Wszyscy zgodnie twierdzą, że poród w Luksemburgu należy do przyjemności i rozwiązanie, żeby żona nie przyjeżdżała do pracującego męża, ponieważ jest w ciąży, nie jest uzasadnione. Warunkiem przyznania zasiłku porodowego jest legalne mieszkanie w Luksemburgu oraz posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego.

Przy pierwszej wizycie u ginekologa (powinno być przynajmniej 5 wizyt, a pierwsza najpóźniej do końca 3 miesiąca ciąży) otrzymuje się kartę-formularz, na której przy każdej wizycie będą wbijane pieczątki. Należy także obowiązkowo udać się do stomatologa (najpóźniej do końca 5 miesiąca). Wszystkie te zdobyte pieczątki są niezbędne przy ubieganiu się o zasiłek porodowy w Luksemburgu. 

W Luksemburgu porody są możliwe w 2 szpitalach: Clinique Privée Dr. E. Bohler lub Maternite. Poród odbywa się w tym ze szpitali, z którym lekarz prowadzący ma podpisaną umowę. Oba szpitale organizują kursy szkoły rodzenia. Można tez skorzystać z oferty szkoły rodzenia Initiativ Liewensufank – kursy w j. luksemburskim, niemieckim, francuskim.

Możliwe jest bezpłatne zwiedzenie szpitali ( w j. luksemburskim i francuskim). Na zwiedzanie trzeba się wcześniej zapisać.

W stronie szpitala Bohler umieszczono szereg filmików, które wyjaśniają kwestie związane z porodem, karmieniem itp.

Szpitale oferują bardzo dobre warunki pobytu. Pokoje są 1- lub 2-osobowe z telewizorem, telefonem. W zależności od standardu pokoju, może być też z toaletą i łazienką. Lepiej wcześniej sprawdzić w swojej kasie chorych, co i w jakim stopniu jest refundowane.

Przy porodzie może być ojciec dziecka lub inna bliska osoba, chyba że jest to zabieg chirurgiczny w narkozie (zwykły poród z cięciem cesarskim może być w obecności osoby bliskiej). Lekarze oferują szeroką gamę środków znieczulających na życzenie i pozwalają przybierać takie pozycje rodzenia, jakie są wygodne dla rodzącej. Pobyt w szpitalu po porodzie trwa zwykle 5 dni, jeżeli nie ma żadnych komplikacji. Istnieje możliwość, aby ojciec dziecka spał z matką i dzieckiem w szpitalu na przystawce. Koszty przystawki i ewentualnego wyżywienia zależą od szpitala i standardu pokoju.

Jeżeli matka jest osobą pracującą w Luksemburgu, (ale nie: w instytucjach europejskich), należy jej się 8 tygodni urlopu macierzyńskiego przed porodem i 12 tygodni po urodzeniu. Jeżeli poród ma miejsce przed przewidywaną datą, część niewykorzystanego urlopu prenatalnego dodaje się do urlopu po porodzie. Jeżeli poród nastąpi po upływie przypuszczalnej daty, urlop zostaje przedłużony, bez zmniejszania czasu trwania urlopu po urodzeniu. Więcej o urlopie macierzyńskim piszemy w rozdziale URLOPY.

10. ZASIŁKI MACIERZYŃSKIE ORAZ URLOPY I ZASIŁKI RODZINNE

1. Urlop wychowawczy - można dostosować do swoich potrzeb. Są następujące możliwości:

- etat 40 godzin w tygodniu: pełny urlop 4 lub 6 miesięcy; praca w niepełnym wymiarze godzin przez 8 lub 12 miesięcy; praca przez 4 miesiące brane w dowolnym terminie przez maksymalny okres 20 miesięcy; jeden dzień wolny w tygodniu przez maksymalnie 20 miesięcy.

- etat 20 godzin lub więcej w tygodniu: pełny urlop 4 lub 6 miesięcy; praca w niepełnym wymiarze godzin przez 8 lub 12 miesięcy.

- etat 10 godzin lub więcej w tygodniu: pełny urlop 4 lub 6 miesięcy.

2. Urlop ojcowski - z okazji urodzenia dziecka ojcu przysługuje 10 dni urlopu. Aby skorzystać z prawa do tego urlopu, przyszły tata musi zawiadomić pracodawcę co najmniej dwa miesiące przed planowaną datą porodu.

3. Urlop na opiekę nad chorymi dziećmi - przysługuje łącznie przez 12 dni w okresie od 0 do 4 lat i przez 18 dni od 4 do 13 roku życia dziecka. Na każde dziecko przysługuje osobna pula urlopu. Jeśli choruje dziecko powyżej 13 roku życia, rodzic może wziąć urlop w wymiarze 5 dni (do 18 roku życia), jednak tylko w razie hospitalizacji.

W przypadku śmierci małoletniego dziecka przysługuje 5 dni urlopu.

4. Zasiłki porodowe i wychowawcze – za 2019 rok (podajemy tu nazwy francuskie, ponieważ terminologia polska może być myląca):

• L'allocation de naissance – wypłacany jest w 3 ratach po 580,03 €:

a) l'allocation prénatale – po zakończeniu opieki ginekologicznej (5 obowiązkowych wizyt u ginekologa i jedna u dentysty), 

b) l’allocation de naissance proprement dite – po urodzeniu dziecka i przebadaniu przez ginekologa. Wszystkie informacje i formularze powinno się uzyskać w szpitalu,

c) l'allocation postnatale – po ukończeniu przez dziecko 2 roku życia. Należy okazać książeczkę zdrowia dziecka z pieczątkami z badań pediatrycznych (6 wizyt). Formularze otrzymamy w klinice położniczej.

• L'allocations familiale - zasiłek w wysokości 265 EUR jest wypłacany od miesiąca urodzenia do wieku 18 lat. Prawo do zasiłku jest utrzymywane do 25 roku życia dla młodych ludzi, którzy ciągle się kształcą w szkole średniej, na kursach, stażach i mają min. 24 godziny w tygodniu. Studia korespondencyjne, "e-Bac", nauka w domu i wieczorne zajęcia NIE otwierają prawa do utrzymania zasiłku rodzinnego powyżej 18 roku życia. Uniwersytety lub wyższe studia NIE otwierają prawa do utrzymania zasiłku rodzinnego. Pomoc dla studentów można uzyskać od Cedies. Zasiłek przestaje obowiązywać od miesiąca następującego po śmierci dziecka-beneficjenta. Zasiłek nie przysługuje już od miesiąca następującego po miesiącu, w którym dziecko osiąga wiek osiemnaście lat, chyba że kontynuuje naukę w szkole średniej.

• L'allocation de rentrée scolaire – jest wypłacane na dziecko w wieku szkolnym i wynosi 115 € dla dziecka w wieku powyżej 6 lat i 235 € dla dziecka powyżej 12 lat. Jest on wypłacany automatycznie w sierpniu każdego roku.

Zasiłki na dzieci są zawsze wypłacane rodzicom, z którymi dziecko przebywa (jest zameldowane), np. w przypadku separacji, rozwodu, czy dziecka nieślubnego zasiłek otrzyma tylko rodzic z nim mieszkający. O wszystkich procedurach, potrzebnych formularzach, prawach do zasiłku, ciąży mnogiej itp., można poczytać tutaj. Należy także przy pierwszej wizycie popytać o szczegóły lekarza.

Często się zdarza, że jedno z rodziców pracuje w Luksemburgu, a drugie z dzieckiem zostało w Polsce. Wtedy też należy się zasiłek na dziecko. Jeżeli w Polsce jest już pobierany zasiłek na dziecko, należy pobrać zaświadczenie potwierdzające ten fakt, a w Luksemburgu zostanie przyznany zasiłek pomniejszony o kwotę wypłaconą w Polsce. Pieniądze są przesyłane na konto rodzica/opiekuna, przy którym jest dziecko.

Stosowne druki i informacje uzyskamy w Zukunftkeess:

34, av. de la Porte Neuve, L-2227 Luxembourg

otwarte od pon. do pt. 9.00-14.00

Adres pocztowy:

BP394, L-2013 Luxembourg

11. PORADNIA DLA KOBIET Planning Familial

Planning Familial to wspaniałe miejsce dla każdej kobiety (również nastolatki), która niekoniecznie chce iść do lekarza na zwykłą wizytę. Można tu zupełnie anonimowo i bezpłatnie wykonać test ciążowy (trwa 5 minut), dostać środki antykoncepcyjne (po rozmowie z lekarzem), wykonać badania piersi czy macicy oraz badania na wszelkie choroby przenoszone drogą płciową. Można uzyskać informacje na temat ciąży, porodu, usuwania ciąży, przemocy seksualnej (badania dzieci powyżej 6 roku życia), dojrzewania, menopauzy, czyli porozmawiać o wszystkim bez żadnego tabu. 

Ekipa Planning Familial składa się z lekarzy, psychologów, pielęgniarek i doradców. Przyjmują wszystkich w bardzo miłej atmosferze, bez względu na narodowość, wiek, wyznanie, a nawet poziom znajomości języka.

Centra znajdują się w Luksemburgu, Esch-sur-Alzette i w Ettelbrucku. Dokładne adresy znajdują się na stronie internetowej.

Można tu dostać bezpłatnie pigułkę „dzień po”. Jest ona również w sprzedaży w aptekach:

- bez recepty Norlevo (zażyć jak naszybciej, maks.do 72 godzin po stosunku, nie jest w 100% skuteczny),

- na receptę Ellaone (należy przyjąć w ciągu 24 godzin po stosunku seksualnym, a maksymalnie do pięciu dni.)

PAMIĘTAJ! Pigułka nie jest środkiem antykoncepcyjnym, lecz lekiem w razie wypadku.

Recepty na środki antykoncepcyjne dla kobiet do 25 roku życia są wystawiane przez ginekologa i zwracane przez ubezpieczalnie w 80%.

12. APTEKI

W przypadku zakupu lekarstwa bez recepty trzeba zapłacić 100% ceny. Pracownicy instytucji europejskich płacą 100% ceny nawet z receptą, ale później dostają zwrot 85% kosztów ze swojej ubezpieczalni. Osoby ubezpieczone w luksemburskiej kasie chorych po okazaniu karty ubezpieczenia i wręczeniu recepty płacą tylko tę część ceny, która nie jest refundowana przez ubezpieczyciela (ubezpieczalnia w przypadku lekarstw pokrywa 0, 40, 80 lub 100% ceny). Jeżeli ktoś zapomniał karty ubezpieczenia, to jeszcze może zapłacić w aptece 100 % i później przesłać rachunek wraz receptą i potwierdzeniem zapłaty do CNS.

Wybierając się do apteki dyżurnej poza normalnymi godzinami pracy musimy liczyć się z dodatkową opłatą doliczoną do rachunku:

• w godzinach 19.00 – 22.00 w dni powszednie oraz w niedziele i święta w godzinach 8.00 – 19.00 doliczane jest 5,78 €,
• w godzinach od 22.00 do 08.00 aż 12,71 €.

Spis wszystkich aptek w Luksemburgu można znaleźć tutaj.

Recepta wystawiona w Luksemburgu powinna być honorowana w całej Unii Europejskiej. Dane, które muszą się znaleźć na recepcie transgranicznej:

• dane pacjenta: pełne nazwisko i imię, data urodzenia
• data wystawienia recepty
• dane lekarza wystawiającego receptę: pełne nazwisko i imię, kwalifikacje zawodowe, dane umożliwiające bezpośredni kontakt, adres (w tym kraj) oraz podpis (własnoręczny lub cyfrowy)
• nazwa przepisywanego produktu: nazwa powszechnie stosowana (zamiast nazwy handlowej, która może być różna w zależności od kraju), postać (tabletka, roztwór itp.), ilość, dawka (moc) i sposób dawkowania.

Recpta w innym kraju będzie realizowana według miejscowych przepisów. Lek przepisany w jednym kraju w innym kraju może nie być dostępny lub może mieć inną nazwę lub inne zasady dawkowania.

W 2018 roku zalegalizowano medyczną marihuanę. Może ona być przepisana tylko dla obywateli luksemburskich lub osób mieszkających na stałe w Luksemburgu, opłacających ubezpieczenie zdrowotne (bądź w wyjątkowych przypadkach innych osób, które np. trafiły do szpitala i tu muszą zostać i się leczyć). Receptę może wydać lekarz, który odbył obowiązkowe szkolenie. Może ona być wydana w trzech przypadkach:

1. ciężka choroba w zaawansowanej lub końcowej fazie, powodująca przewlekły ból,;

2. choroby nowotworowe leczone chemioterapią wywołującą nudności lub wymioty;

3. przy stwardnieniu rozsianym z objawową spastycznością.

13. NAGŁE PRZYPADKI

W sytuacji nagłej choroby lub wypadku można zawsze zadzwonić pod numer 112 i zamówić karetkę. Trzeba odpowiedzieć na kilka ważnych pytań typu: adres, co się stało, ile osób jest chorych itp. Dobrze się jednak zastanówmy, czy nie możemy sami udać się do szpitala, ponieważ tylko niezbędny przyjazd karetki jest bezpłatny.

W Luksemburgu działają 3 maisons medicales, które funkcjonują jak normalny gabinet lekarski, tyle że poza normalnymi godzinami pracy:defibrylatory

- w nocy od 20.00 do 7.00;

- w weekendy i święta od 8.00 do 7.00 następnego dnia.

Do północy można się udać do takiego gabinetu bezpośrednio, natomiast po 24.00 należy zadzwonić pod numer 112 i podać informacje o chorobie, a później lekarz skontaktuje się i albo przyjedzie do domu, albo przyjmie pacjenta w maison medicale.

Adresy:

- 54, rue Emilie Mayrisch, Esch-sur-Alzette,

- 110, avenue Lucien Salentiny, Ettelbruck, 

- 57, rue Michel Welter, Luxembourg.

Na terenie Luksemburga działa darmowa aplikacja Dispodoc (dostępna na app store i google play), która pozwala zlokalizować w czasie rzeczywistym lekarzy ogólnych, którzy są otwarci w najbliższej okolicy pacjenta.

W wielu miejscach, także w małych miejscowaściach, znajdują się defibrylatory (widoczny na zdjęciu obok), które służą do ratowania życia w przypadku ataku serca.

14. MEDYCYNA PREWENCYJNA

La Ligue zajmuje się:

• walką z gruźlicą i chorobami płuc,

• medycyną szkolną,

• konsultacjami dotyczącymi karmienia niemowląt,

• edukacją i promocją zdrowia,

• udzielaniem konsultacji palaczom,

• przeprowadza badania spirometryczne,

Serwis "Gesond Liewen” zajmuje się pomocą prawną, psychologiczną i dietetyczną.

15.  ZGON

1. OPIEKA PALIATYWNA

Opieka paliatywna jest przeznaczona dla osób w zaawansowanej lub końcowej fazie poważnej i nieuleczalnej choroby, niezależnie od przyczyny. Obejmuje leczenie bólu i cierpienia psychicznego.

Ma na celu utrzymanie lub poprawę jakości życia osoby pod koniec życia oraz wsparcie osób w jej otoczeniu.

Opieka paliatywna może być świadczona w szpitalu, w zakładzie objętym ubezpieczeniem zdrowotnym lub w domu.

Prawo do opieki paliatywnej jest przyznawane na podstawie specjalnego formularza złożonego przez lekarza prowadzącego do Contrôle médical de la sécurité sociale.

Jeżeli przyznane zostanie prawo do opieki paliatywnej, osoba chora może skorzystać z tego przez 35 dni. Wyjątkowo okres ten może zostać przedłużony na uzasadniony wniosek lekarza prowadzącego.

Narodowy Fundusz Zdrowia ustala, na podstawie opinii lekarskiej, zakres wsparcia potrzebny danej osobie. Aby zapewnić koordynację opieki, osoba nieuleczalnie chora otrzymuje książeczkę opieki, w której różni pracownicy służby zdrowia pracujący z pacjentem rejestrują świadczone usługi.

Krewnym pierwszego i drugiego stopnia przysługuje urlop na opiekę nad osobą nieuleczalnie chorą. Informacje w rozdziale o urlopach.

2. EUTANAZJA

W Wielkim Księstwie każda osoba ma prawo do eutanazji lub wspomaganego samobójstwa, w przypadku gdy cierpienie wywołane chorobą jest nie do zniesienia przez pacjenta, a choroba jest nieuleczana. Pacjent taki ma wolność wyboru jak zakończyć swoje życie, a rolą lekarza jest przestrzeganie wszystkich warunków formalnych i proceduralnych (np. przeprowadzenie kilku wywiadów z pacjentem). Surowe warunki prawne gwarantują przejrzystość oraz kontrole aktów medycznych związanych z dobrowolnym przerwaniem życia. Lekarz może, kierując się względami sumienia, odmówić wykonania eutanazji., ale musi umotywować swoją decyzję i odpowiedzieć najpóźniej do 24 godzin od złożenia wniosku.

Eutanazja jest czynnością medyczną poprzez którą lekarz celowo kończy życie innej osoby na wyraźne i dobrowolne żądanie tej osoby. Wspomagane samobójstwo jest na tych samych warunkach, ale lekarz jedynie zapewnia środki niezbędne do tego celu.

Aby wniosek o eutanazję lub wspomagane samobójstwo był legalny pacjent musi:

• być świadom w momencie składania wniosku;

• podjąć decyzję bez zewnętrznej presji;

• być pełnoletni i nie pozbawiony praw do samodzielnego wydawania decyzji przed sądem;

• być w takim stanie choroby, która nie gwarantuje poprawy i wyleczenia;

• w wyniku tego stanu ulegać stałemu i nieznośnemu fizycznemu lub psychicznemu cierpieniu, bez żadnej nadziei na poprawę.

Nieletni, osoby pełnoletnie pod opieką lub ochroną oraz osoby ubezwłasnowolnione, nie mogą legalnie domagać się eutanazji lub pomocy samobójczej. Rodzice, ani opiekunowie nie mogą składać takich wniosków w ich imieniu.

Wniosek musi złożyć pacjent na piśmie, z podaniem wszystkich danych osobowych, a także opatrzony datą i podpisem.

Jeśli pacjent jest fizycznie niezdolny do napisania i podpisania wniosku (na przykład z powodu paraliżu), może on być spisany przez osobę w wieku ustawowym, zgodnie z wyborem pacjenta, w obecności lekarza pierwszego kontaktu pacjenta, którego nazwisko musi pojawić się w dokumencie. Osoba wybrana przez pacjenta musi w dokumencie wskazać, że pacjent jest fizycznie niezdolny do samodzielnego napisania wniosku, podając przyczynę, a także podpisać i opatrzyć datą wniosek. Dokument nie musi być formalnie rejestrowany.

Pacjent może wycofać prośbę w dowolnym momencie bez uzasadniania. Pismo zostaje zwrócone pacjentowi.

Wniosek o eutanazję można też napisać na przyszłą okoliczność stanu upoważniającego do eutanazji. Ma to sens w przypadku chorób, w których pacjent jest pewien, że na pewnym etapie nie będzie już w stanie wyrazić swojej woli lub przedstawić na piśmie. Wniosek taki może również zawierać ustalenia dotyczące np. kremacji lub szczegółów ceremonii pogrzebowej.

Wniosek ten można dowolną ilość razy zmieniać i anulować, zawsze opatrując stosowną datą i rejestrując w Commission nationale de contrôle et d’évaluation. Nie ma limitu czasowego na ważność wniosku, ale Komisja jest zobowiązana do uzyskania potwierdzenia życzeń pacjenta raz na 5 lat od daty zgłoszenia.

Jeżeli lekarz będzie miał jakiekolwiek podejrzenia, że pacjent zmienił w ostatnim momencie swoją decyzję (nawet po zachowaniu, jeżeli pacjent nie może wyrazić tego samodzielnie), może nie dopuścic do eutanazji na podstawie wcześniej spisanego wniosku.

Każda osoba może także wyznaczyć „osobę zaufania”. "Osoba zaufania" może być rzecznikiem pacjenta, jeśli pacjent nie może już wyrazić swoich życzeń. Rolą "osoby zaufania" nie jest wyrażanie osobistej opinii, lecz informowanie lekarza rodzinnego o życzeniach pacjenta zgodnie z ich ostatnimi oświadczeniami na ten temat.

3. TESTAMENT

Każda osoba, która chce decydować, co się stanie z jej majątkiem po śmierci musi sporządzić testament. Nawet jeżeli sporządzi testament, dzieci zmarłego są chronione prawem i mają prawo do określonego udziału w spadku.

Część majątku, którym może dysponować dowolnie spisujący testament, różni się zależnie od liczby następców:

• jedno dziecko - 1/2 majątku;

• dwoje dzieci - 1/3 majątku;

• troje i więcej - 1/4 majątku.

Udziały dzieci są należne według prawa, ale jeżeli w testamencie jest inny zapis i dzieci nie upomną się na drodze prawnej o swoje udziały, to nie muszą nic dostać.

Testament mogą spisać tylko osoby powyżej 16 lat, w pełni władz umysłowych i z własnej woli.

Osoba w wieku 16-18 lat może według własnego życzenia rozdysponować 50% swojego majątku.

Są 3 rodzaje testamentu:

• odręcznie spisana wola;

• testament notarialny;

• zapieczętowany testament.

Te trzy rodzaje testamentów są równie ważne (z pewnymi wyjątkami). Testament zawsze mozna zmienić lub anulować. Jego następna forma prawna nie ma znaczenia, jedynie testament sporządzony u notariusza musi być anulowany w formie notarialnej.

TESTAMENT HOLOGRAFICZNY (odręcznie spisana wola)

Jest w całości napisany ręcznie, opatrzony datą i podpisany przez spadkodawcę. Nie podlega żadnej innej formie.

Zaletą jest jej prostota, ale obarczona jest niestety pewnymi zagrożeniami.

Największym problemem z odręcznym testamentem jest ryzyko, że zostanie utracony. Istnieje niebezpieczeństwo, że testamentu nie będzie można znaleźć po śmierci lub że spadkobiercy będą nieświadomi, że zmarły miał testament spisany.

Dlatego w najlepszym interesie spadkodawcy jest przedsięwzięcie środków ostrożności, aby rodzina lub nawet inna obca osoba o tym testamencie wiedziały i mogły po śmierci spełnić jego wolę.

W tym celu każda osoba ma prawo zażądać, aby jej odręczne wpisy zostały zapisane w centralnym rejestrze testamentów.

Organem odpowiedzialnym za rejestrację testamentów jest Administration de l'enregistrement, des domaines et de la TVA - AED (1-3, avenue Guillaume, L-1651, Luxembourg). Opłata za rejestracje wynosi 9,92 €.

Wniosek o rejestracje musi zawierać następujące informacje:

• imię i nazwisko spadkodawcy oraz współmałżonka;

• data i miejsce urodzenia;

• numer matricule;

• zawód;

• miejsce zamieszkania;

• data spisania testamentu;

• nazwisko i adres osoby lub instytucji, której powierzono testament lub miejsce, w którym jest przechowywany. Testament w urzędzie jest tylko rejestrowany, a nie przechowywany!.

Rejestracja jest tajna podczas życia spadkodawcy.

Po śmierci spadkodawcy każda osoba może, po okazaniu wyciągu z aktu zgonu, uzyskać informacje dotyczące istnienia spisanej woli pisanej, w tym informacje dotyczące miejsca, w którym jest przechowywana.

TESTAMENT NOTARIALNY

Musi być sporządzony w obecności 2 notariuszy lub notariusza i 2 świadków.

Testament jest dyktowany przez spadkodawcę. Notariusz może służyć doradztwem prawnym nad zapisami testamentowymi, aby nikt nie zatwierdził jego ważności.

Ponadto, notariusz jest prawnie zobowiązany do zarejestrowania testamentu w centralnym rejestrze testamentów. Notariusz zajmuje się także wprowadzeniem każdej zamiany w tym testamencie i jego anulowaniem.

Po śmierci spadkodawcy, podobnie jak w przypadku woli rejestrowanej, każdy może, po okazaniu wyciągu z aktu zgonu, uzyskać informację o testamencie w urzędzie Administration de l'enregistrement, des domaines et de la TVA – AED. Testament jest przechowywany u notariusza. Spadkobiercy po otrzymaniu informacji z urzędu rejestracji o miejscu przechowywania, powinni skontaktować się z notariuszem w celu zapoznania się z ostatnią wolą.

TESTAMENT ZAPIECZĘTOWANY

To dokument spisany przez spadkodawcę lub inną osobę odręcznie lub wydrukowany. Przedstawia się go notariuszowi w formie opieczętowanej (w zamkniętej kopercie) w obecności dwóch świadków.

Spadkodawca, notariusz i świadkowie podpisują tylko akt przekazania tego testamentu. Zawartość jest znana tylko spadkodawcy lub innej osobie, która go na jego życzenie napisała. Spadkodawca przekazując taki testament i podpisując akt jego przekazania u notariusza, tym samym potwierdza, że treść jest mu znana i jest jego wolą, nawet, jeżeli została napisana przez obcą osobę. Nie może z tego powodu dochodzić jakichkolwiek roszczeń od osoby spisującej.

Ten dokument również musi być zarejestrowany i z jego treścią można zapoznać się dopiero po śmierci spadkodawcy.

4. POGRZEB I KREMACJA

Po śmierci lekarz wystawia zaświadczenie o zgonie z podaniem przyczyny.

Zgon powinien być zgłoszony do urzędu stanu cywilnego w gminie, w której nastąpiła śmierć. Nie musi tego robić osobiście najbliższa rodzina, można to zadanie powierzyć firmie pogrzebowej lub dowolnej innej osobie.

W gminie trzeba przedstawić:

• zaświadczenie o zgonie od lekarza;

• rodzinną książeczkę zdrowia lub wszystkie dokumenty dotyczące zmarłego (dowody tożsamości, akt urodzenia, akt małżeństwa itp.);

• jeżeli pogrzeb ma się odbyć w innej gminie potrzebne jest zaświadczenie o umieszczeniu zwłok w trumnie;

• w przypadku kremacji, oprócz powyższego zaświadczenia, również zaświadczenie od lekarza, że smierć nie nastąpiła w wyniku wypadku/zabójstwa. Ważne, gdyby wystąpiła potrzeba przeprowadzenia ekshumacji. Dodatkowo zaświadczenie, że zmarły nie miał wszczepionego rozrusznika serca.

Gmina wyda akt zgonu i wyciągi z tego aktu, a także pozwolenie na transport i pochówek.

Jedno pozwolenie jest dla zakładu pogrzebowego, który może przetransportować zmarłego do kostnicy w miejscu pochówku lub do krematorium w przypadku kremacji. Drugie zezwolenie jest przeznaczone dla gminy odpowiedniej do miejsca pochówku zmarłego.

W przypadku kremacji autoryzacja jest udzielana przez urzędnika stanu cywilnego w miejscu śmierci, na podstawie dokumentu wyrażającego wolę zmarłego, który ma być poddany kremacji, lub, jeśli nie jest to możliwe, na wniosek członka rodziny lub innej osoby upoważnionej do zapewnienia pogrzebu.

Po śmierci bliskiego należy o tym fakcie powiadomić wiele organów administracji i innych urzędów (bank, miejsce pracy, ubezpieczyciel, notariusz (testament)itp.), których listę możemy znaleźć na guichet.lu.

5. PRZEWIEZIENIE ZWŁOK DO POLSKI

Podajemy informację ze strony Ambasady RP w Luksemburgu:

Przewóz zwłok do Polski wymaga zaangażowania koncesjonowanej firmy zajmującej się międzynarodowym transportem zmarłych.

Urząd konsularny Ambasady RP w Luksemburgu wydaje zezwolenie na przewóz zwłok po przedłożeniu następujących dokumentów:

• świadectwo medyczne (certificat medical), iż przyczyną zgonu nie była choroba zakaźna, wystawione przez lekarza który stwierdził zgon;

• odpis zupełny/skrócony aktu zgonu lub na formularzu międzynarodowym;

• zezwolenie na wywóz zwłok za granicę (laisser passer mortuaire) wydane przez Inspekcję Sanitarną w Ministerstwie Zdrowia;

• zaświadczenie, potwierdzające, że ciało zostało zamknięte hermetycznie w metalowej trumnie wyłożonej warstwą substancji chłonnej o grubości co najmniej 5 cm (Procès-verbal de Mise en bière) wydane przez urząd gminy;

• decyzja o zezwoleniu na pochowanie zwłok na cmentarzu w Polsce (zwana dalej „Decyzją”), wydana przez Urząd Miasta (organ właściwy: Prezydent Miasta) lub Starostwo Powiatowe (organ właściwy: Starosta) właściwe dla miejsca pochówku w kraju. Decyzja jest wydawana na wniosek członków rodziny lub upoważnionych przez nich osób (np. zakładu pogrzebowego) i powinna być niezwłocznie po otrzymaniu przesłana faksem na numer Konsulatu: +352 26 68 75 74, lub dowieziona przez przedstawiciela koncesjonowanej firmy zajmującej się międzynarodowym transportem zmarłych. „Decyzja” jest wydawana na podstawie powiadomienia o przyczynie zgonu przesyłanego faksem lub mailem do Urzędu Miasta lub Starostwa Powiatowego przez Konsulat lub rodzinę, wraz z odpisem aktu zgonu na formularzu międzynarodowym (wydawanym przez gminę miejsca zgonu).

Zezwolenie na przewóz prochów

Urząd konsularny Ambasady RP w Luksemburgu wydaje zezwolenie na przewóz prochów po przedłożeniu następujących dokumentów:

• zaświadczenie o kremacji (certificat d’incineration);

• odpis zupełny/skrócony aktu zgonu lub formularzu międzynarodowym;

• świadectwo medyczne (certificat medical);

• Decyzja o zezwoleniu na złożenie prochów na cmentarzu w Polsce (j.w).

Koszt uzyskania zezwolenia na przewóz zwłok/prochów - 50 EUR

Wszystkie koszty związane z przewozem zwłok i prochów do kraju ponosi osoba decydująca o pochówku.

6. CMENTARZE

Z zasady wszystkie ciała powinny być pochowane, jeżeli nie zachodzą szczególne warunki, do 72 godziny po zgonie. Zmarły powinien być pochowany na cmentarzu w swojej gminie. Podobnie jak w Polsce miejsce na cmentarzu trzeba wykupić (koncesja na 15 lub 30 lat, odnawialna po tym okresie). Osoby zmarłe na terenie miasta, które nie wykupiły takiego miejsca, mogą być pochowane na cmentarzu w Merl w grobie bez koncesji. Miasto będzie mogło pozbyć się tego grobu po upływie 5 lat.

Cmentarz żydowski w Bellevue jest dostępny dla wyznawców judaizmu, nawet jeśli nie żyli ostatnio na terenie miasta. 

Kremacja jest legalna w Luksemburgu od 1972 roku, a jedyne krematorium zostało otwarte w Hamm 1995 r. Po kremacji są różne możliwości: złożenie urny w grobie, w kolumbarium lub w specjalnej urnie, która jest dostępna na cmentarzach Merl i Notre-Dame. Popioły można również rozrzucić na cmentarzach leśnych (7 miejsc w 2019) lub w „ogrodzie pamięci” w pobliżu krematorium Hamm. Prochy można tez rozsypać na własnej działce lub np. w miejscu, które zmarły szczególnie lubił, jednak wcześniej trzeba na to uzyskać zgodę burmistrza.

Nie można przechowywać urny w domu.